Ουσιαστικά θεωρείται το σύνταγμα των Ωκεανών και καθορίζει τις δυνατότητες εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων των θαλασσών.
Η Σύμβαση, που υπογράφηκε στις 10 Δεκ. 1982 στο Μοντίγκο Μπέι της Ιαμαϊκής και επικυρώθηκε από 162 κράτη μέλη του ΟΗΕ, έδωσε τεράστια Γεωστρατηγική Αξία σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων σε Κύπρο και Ελλάδα.
Αναγνωρίζει ότι κάθε παράκτιο κράτος διαθέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (Α.Ο.Ζ.) και έχει αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης των ζώντων και μη πόρων στη ζώνη αυτή.
Αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη, υφαλοκρηπίδα και Α.Ο.Ζ. και κατά συνέπεια έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης των παραγωγικών πηγών.
Η ζώνη αυτή καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Τα 200 ναυτικά μίλια αποτελούν το ανώτατο όριο του πλάτους μιας Α.Ο.Ζ. Στις περιπτώσεις εκείνες που η απόσταση μεταξύ δύο παράκτιων χωρών είναι μικρότερη των 400 ν.μ. ισχύει, για την οριοθέτηση της, η μέση γραμμή.
Σήμερα 137 παράκτια κράτη διαθέτουν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Όλες αυτές οι χώρες, είτε καθόρισαν την ζώνη των 200 ν.μ. από τις ακτές, είτε οριοθέτησαν Α.Ο.Ζ. χρησιμοποιώντας τη μέση γραμμή. Διασφαλίστηκε Α.Ο.Ζ. σε όλα ανεξαιρέτως τα νησιά.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Η Αμερική, η οποία απέχει μόνο 90 μίλια από την Κούβα, δεν αμφισβήτησε την ΑΟΖ με την λογική πως πρόκειται για νησί. Το Ισραήλ, η Αίγυπτος και ο Λίβανος κατέληξαν σε οριοθέτηση ΑΟΖ με τη Κύπρο με τη μέθοδο της μέσης γραμμής.
Το 1986 η Τουρκία, παρόλο που δεν υπόγραψε τη Σύμβαση, κατέληξε σε συμφωνία με τη τότε Σοβιετική Ένωση για ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της μέσης γραμμής. Το ίδιο έπραξε με Βουλγαρία και Ρουμανία.
Η Τουρκία αναγνωρίζει ότι τα νησιά δικαιούνται να έχουν θαλάσσιες ζώνες, θεωρεί όμως, ότι να νησιά του Αιγαίου αποτελούν ειδική περίσταση και στερούνται έτσι του δικαιώματος αυτού.
Πιο προκλητική όμως εμφανίζεται έναντι της Κύπρου, που επιδιώκει να δημιουργήσει τετελεσμένα, με την διενέργεια γεωτρήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ, αγνοώντας όλες τις υποδείξεις και προειδοποιήσεις για κυρώσεις.
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται πως οι έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο αναβαθμίζουν τη στρατηγική σημασία της Κύπρου.
Η εμπλοκή μεγάλων εταιρειών υδρογονανθράκων στα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητα τους να προχωρήσουν στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου.
Οι τριμερείς συνεργασίες και οι κοινή βούληση χωρών της Ανατολικής Μεσογείου να προχωρήσουν με ένα κοινό ενεργειακό πρόγραμμα, καθώς επίσης η σκέψη τους για κατασκευή του “EAST MED” για μεταφορά φυσικού αερίου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν αφήνουν αδιάφορη την Τουρκία.
Η Τουρκική πλευρά έχει καταστήσει γνωστές τις θέσεις της για το φυσικό αέριο. Διεκδικεί «ισότιμη» συμμετοχή των δύο «συνιστώντων» κρατών που προβλέπονται σε μια ενδεχόμενη «λύση», τριχοτόμηση της Κυπριακής Α.Ο.Ζ. μεταξύ των δύο μερών και της Τουρκίας και εξαγωγή του φυσικού αερίου της Κύπρου στην Ευρώπη, με αγωγό μέσω Τουρκίας.
Αντιτίθεται σφόδρα στην ανακήρυξη της Ελληνικής Α.Ο.Ζ. γιατί θέλει να επιβληθεί ως διαχειριστής και συνέταιρος στο Αιγαίο, έξω από κάθε πλαίσιο διεθνούς δικαίου, εκμεταλλευόμενη την στρατιωτική της ισχύ.
Είναι σαφές πως οι αναμενόμενες κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχουν μεν οικονομικές επιπτώσεις, αλλά δεν θα συνετίσουν την Τουρκία. Αντίθετα, αναμένεται πως θα επιδιώξει να δημιουργήσει μεγαλύτερη ένταση, στην προσπάθεια της να επιβάλει τους δικούς της όρους στους ενεργειακούς σχεδιασμούς.
Θα επιδιώξει να αποτρέψει με οποιοδήποτε τρόπο τον αποκλεισμό της από την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου της Μεσογείου και την αναβάθμιση της στρατηγικής και γεωπολιτικής αξίας της Κύπρου και της Ελλάδας. Η Τουρκία δεν καταλαβαίνει και δεν σέβεται το Διεθνές Δίκαιο.
Το ζητούμενο, για Ελλάδα και Κύπρο, δεν είναι μόνο οι διαπιστώσεις και η ανάλυση των δεδομένων, αλλά το τι μέλλει γενέσθαι. Τι μπορεί να γίνει, ώστε ο ελληνισμός να ξεφύγει από τον ασφυκτικό κλοιό της τουρκικής επιθετικότητας; Πώς θα προχωρήσει όταν θα έλθει η ώρα της εξόρυξης και μεταφοράς των υδρογονανθράκων και ποιος θα είναι ο ρόλος της Άγκυρας; Πόσο «αγγίζουν» το Κυπριακό όλες αυτές οι εξελίξεις. Πως εξυπηρετείται η δημιουργία συνθηκών ειρήνης στην περιοχή.
Είναι ώρα να αναδιαμορφώσουμε στρατηγικές και συμμαχίες, αξιοποιώντας προς όφελος μας τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας και της Κύπρου που αναδεικνύονται από τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.
-Επιβάλλεται περαιτέρω διεύρυνση των τριμερών συνεργασιών, της Ελλάδος και της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
-Ανάπτυξη νέων συνεργασιών, παρομοίου μοντέλου, με άλλες χώρες της περιοχής.
-Επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης νέων οικοπέδων με εταιρείες κολοσσούς από Γαλλία και ΗΠΑ.
-Ανακήρυξη Α.Ο.Ζ. μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας που είναι καίριας σημασίας για διασφάλιση και αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων.
- Αποφυγή διασύνδεσης του κεφαλαίου “υδρογονάνθρακες” με τις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού, που όπως διαφαίνεται μεθοδεύεται μια τέτοια εξέλιξη.
-Ανάπτυξη της αμυντικής ισχύος, για δημιουργία μιας ικανής, αποτρεπτικής ισορροπίας δυνάμεων και ενίσχυση των στρατηγικών ερεισμάτων των δύο χωρών.
Μόνο έτσι θα αλλάξουν οι όροι και τα δεδομένα και θα δημιουργηθεί μια δυναμική ικανή να συνετίσει την προκλητική σήμερα Τουρκία.
