Ομιλία κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τον Κρατικό Προυπολογισμό του 2016.

Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένου του 2015, ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τη χώρα μας. Οι επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής κρίσης ήταν αισθητές σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας. Οι βασικοί πνεύμονες της οικονομικής δραστηριότητας, δοκιμάστηκαν σκληρά από τη κρίση. Η ανεργία ακολούθησε μια πορεία ανεξέλεγκτης ανόδου και η χώρα βρέθηκε εκτός αγορών.

Σήμερα η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως έχει υπερκαλύψει τους στόχους που σχετίζονται με τα δημόσια οικονομικά.
Παινεύεται ακόμη πως, η χώρα μας έχει πραγματοποιήσει καθοριστικά βήματα προς την κατεύθυνση ανάκαμψης της οικονομίας. Θεωρεί ότι οι παραγωγικοί τομείς λειτουργούν σε ένα περιβάλλον σταθερότητας. Δηλώνει πως αποκαταστάθηκε η επενδυτική εμπιστοσύνη και ότι ανακτήθηκε η χαμένη αξιοπιστία μας στις διεθνείς αγορές. Εφησυχάζει γιατί, όπως λέει, έχουν βελτιωθεί οι δείκτες της οικονομίας και οι οίκοι αξιολόγησης μας έχουν αναβαθμίσει.

Ναι, έγιναν βήματα προόδου.

Είναι αλήθεια, η κυπριακή οικονομία έχει αρχίσει εντός του 2015 να παρουσιάζει τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης.

Είναι επίσης αλήθεια πως, όλη αυτή την περίοδο, οι παραγωγικοί τομείς της οικονομίας επέδειξαν υπερβολική αντοχή και υπομονή και οι εργαζόμενοι, οι επαγγελματίες, οι μικρές και οι μεγάλες επιχειρήσεις του τόπου μας συμπεριφέρθηκαν με αξιοσημείωτη σοβαρότητα και υπευθυνότητα.

Ποια είναι, όμως, η πραγματική κατάσταση της οικονομίας;

Παρόλο που η κυβέρνηση πανηγυρίζει πως τα δημόσια οικονομικά έχουν βελτιωθεί, εντούτοις είναι με μεγάλη ανησυχία που παρατηρούμε πως η οικονομία μας παραμένει σε ύφεση, οι προοπτικές ανάπτυξης περιορισμένες και η ανεργία συνεχίζει να βρίσκεται σε ανησυχητικά ψηλά επίπεδα.

Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα ζουν καθημερινά με το φόβο της ανεργίας. Οι αυτόεργοδοτούμενοι ανήμποροι παρακολουθούν τις επιχειρήσεις τους να καταστρέφονται και τα όνειρα τους να γκρεμίζονται κάτω από το βάρος των δανείων και των ψηλών ακόμη επιτοκίων. Πολλές οικογένειες ανησυχούν κατά πόσο θα μπορέσουν να διαφυλάξουν τα σπίτια τους. Αρκετοί συμπολίτες μας στέκονται ακόμη ουρές στα κοινοτικά παντοπωλεία.

Το πολυτιμότερο και παραγωγικότερο κομμάτι της κοινωνίας μας, οι νέοι μας, ως άριστα εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό προσφέρει τις υπηρεσίες του και διαπρέπει σε άλλες χώρες, αφού η πατρίδα μας αδυνατεί να το αξιοποιήσει.
Οι πολυδιαφημιζόμενες προσπάθειες προσέλκυσης ξένων επενδύσεων και διοχέτευσης τους σε αναπτυξιακά έργα δεν έχουν αποδώσει.
Σημαντικές μεταρρυθμίσεις, που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της αποδοτικότητας της κυπριακής οικονομίας, καθυστερούν να προωθηθούν.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ανησυχούμε γιατί δεν αντιμετωπίσαμε ακόμη σημαντικά προβλήματα, όπως τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, τον μεγάλο αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων και την προώθηση και εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, όπως την μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, μεταρρύθμιση στον τομέα της Υγείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Ημικρατικών Οργανισμών.

Σημειώνουμε πως από τους προϋπολογισμούς του 2016 απουσιάζει η αναπτυξιακή φιλοσοφία, απουσιάζουν ουσιαστικά μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας.

Η κυβέρνηση καλείται να αναπροσαρμόσει τους στόχους και τις προτεραιότητες της. Καλείται να εφαρμόσει μια σωστή αναπτυξιακή πολιτική, να προχωρήσει σε μέτρα όπως:

- προώθηση της ψηφιακής οικονομίας και ανάπτυξη ασφαλών δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και υποδομών.
- παροχή κινήτρων για δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων.
- περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής ναυτιλίας
- ορθολογιστική ανάπτυξη και διαχείριση των κυβερνητικών κτηρίων και άλλων κρατικών περιουσιακών στοιχείων.
- απλούστευση και εξυγίανση των διαδικασιών προώθησης μεγάλων αναπτυξιακών έργων.
- διαμόρφωση πολιτικής συντονισμού, παρακολούθησης και ελέγχου των διαφόρων έργων και προγραμμάτων.
- διενέργεια πρωτοβάθμιου εσωτερικού, (τεχνικού και οικονομικού) ελέγχου και διασφάλιση των αρχών της χρηστής διοίκησης και των ορθών διαδικασιών στις δημόσιες συμβάσεις.
- σύσταση φορέα διαχείρισης μη εξυπηρετουμένων δανείων για βελτίωση της ρευστότητας των τραπεζών και διοχέτευση κεφαλαίων στην αγορά.
- θεσμοθέτηση αγοράς δανείων με έκπτωση.
- ουσιαστική στήριξη των πρωτογενών τομέων της οικονομίας (γεωργία- κτηνοτροφία). Εδώ θα βοηθούσε και η ψήφιση σε νόμο της πρότασης μας για σύσταση και λειτουργία Γεωργικού Αγροτικού Επιμελητηρίου.
- διαμόρφωση ολοκληρωμένης πολιτικής για οδική ασφάλεια.

Το ανθρώπινο μας δυναμικό που αποτελεί τον πιο ουσιαστικό πλουτοπαραγωγικό πόρο στο τόπο μας, επιβάλλεται να αξιοποιηθεί αλλά και προστατευθεί. Σε μια αναπτυγμένη ώριμη κοινωνία, η πλήρης απασχόληση πρέπει να είναι μόνιμος και σταθερός στόχος γιατί μέσα από την απασχόληση θα προσδοθεί αξιοπρέπεια στον κάθε πολίτη και ο καθένας θα αισθάνεται ότι είναι ένα χρήσιμο συστατικό μέρος της κοινωνίας.
Σ’ ένα κόσμο που αλλάζει με τρομακτική ταχύτητα και τα δεδομένα διαφοροποιούνται συνεχώς, οι οικονομικοί θεσμοί θα πρέπει να βρίσκονται συνεχώς υπό παρακολούθηση και επανεξέταση.

Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Βιώνουμε μια εποχή όπου τα αδιέξοδα ολοένα και πληθαίνουν.
Θεσμοί και αξίες φθίνουν και το περιβάλλον γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο και εχθρικό για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τους νέους.
Ζούμε σε μέρες κατάπτωσης των πνευματικών και ηθικών αρχών.

Η πεποίθηση των πολιτών είναι πως όλοι οι πολιτειακοί αξιωματούχοι είναι εθισμένοι στις παρασκηνιακές και υπόγειες διαδρομές. Η εντύπωση που επικρατεί είναι πως αυτός ο τόπος έχει μετατραπεί σε μια χώρα της διαπλοκής και της διαφθοράς. Τα σκάνδαλα που καθημερινά κυριαρχούν στα δελτία ειδήσεων προκαλούν την οργή και την αγανάκτηση των πολιτών.

Οι διακηρύξεις για διαφάνεια, εξυγίανση και τιμωρία κάθε εμπλεκόμενου, αντιμετωπίζονται από τους πολίτες με ειρωνεία και απαξίωση, γιατί καθημερινά γίνονται μάρτυρες αδικιών και ατιμωρησίας, και πολλές φορές συγκάλυψης των μεγάλων ενόχων.
Οι πολίτες πλέον δεν αρκούνται σε βαρύγδουπες δηλώσεις, αλλά απαιτούν πράξεις, απαιτούν τη τιμωρία κάθε υπεύθυνου.

Η διαφθορά είναι από τα χαρακτηριστικά που είναι βαθιά τυπωμένα στην κουλτούρα μας, με αποτέλεσμα να μας μειώνει ηθικά, να διαλύει κάθε έννοια αξιοκρατίας, να τιμωρεί τους καλυτέρους χαρακτήρες ανάμεσα μας και να επιβραβεύει τους χειρότερους.
Δεν μπορούμε να την ανεχόμαστε άλλο. Δεν την αντέχει πλέον η κοινωνία μας. Και δεν μπορεί να μειωθεί αν δεν το επιδιώξουμε εμείς πρώτοι.
- Πρέπει επιτέλους να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν οι έρευνες για τις ευθύνες κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος.
- Να διερευνηθούν όλα τα στοιχεία που αφορούν τη λίστα Λανκάρντ και όχι μόνο.
- Να συμπληρωθούν και δημοσιοποιηθούν τα αποτελέσματα της έρευνας για τις χρηματοδοτήσεις κομμάτων από την Focus.
- Να διερευνηθούν όλα τα ευρήματα που καταγράφονται στην έκθεση του Γενικού Ελεγκτή.

Καταγράφουμε, με μεγάλη ανησυχία, όλα αυτά που συμβαίνουν μεταξύ πολιτειακών αξιωματούχων. Τη σύγκρουση εκτελεστικής εξουσίας και ανεξάρτητων θεσμών. Τους διαπληκτισμούς μεταξύ ποιών;…της «επίλεκτης ομάδας των αρίστων»! Και παρακολουθούμε μια κυβέρνηση όχι μόνο να αδυνατεί να δώσει λύσεις, αλλά να γίνεται η ίδια μέρος του προβλήματος.

Και εμείς εδώ στη Βουλή πρέπει να κατανοήσουμε πως το αξίωμα ενίοτε αναδεικνύει ιδιότητες και συμπεριφορές που ούτε εμείς οι ίδιοι αναγνωρίζαμε, ούτε καν υποπτευόμασταν.

Διαπιστώνουμε πως ολοένα και κλονίζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς που συμβολίζουν τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και τη χρηστή διοίκηση, και που για χρόνια σέβονταν και πίστευαν.
Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η κατάσταση.
Από τη κρίση που βιώνουμε σήμερα ας πάρουμε τα αναγκαία μαθήματα. Ας αφήσουμε πίσω παλαιοκομματικές αντιλήψεις, νοοτροπίες και συμπεριφορές. Να διαμορφώσουμε ένα νέο πολιτικό περιβάλλον, που θα εμπνέει σιγουριά, θα παρέχει μια προοπτική για το μέλλον και θα δώσει τη δυνατότητα να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη του πολίτη προς τους θεσμούς.

Σ’ αυτές τις κρίσιμες στιγμές που περνούμε, επιβάλλεται να ξαναβρούμε τον προσανατολισμό μας. Να ανακαλύψουμε ξανά τον πραγματικό μας εαυτό, την πραγματική μας εθνική και θρησκευτική ταυτότητα. Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια ολιγωρίας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2016, που βρίσκεται ενώπιον μας, και θα τεθεί σήμερα προς ψήφιση, αποτελεί τον τελευταίο ο οποίος κατατίθεται στο πλαίσιο του μνημονίου συναντίληψης και του προγράμματος οικονομικής στήριξης της Κύπρου.

Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια όμως δεν ολοκληρώνεται με την λήξη του προγράμματος. Έχουμε αρκετό δρόμο ακόμη να διανύσουμε, για να εκσυγχρονίσουμε το κράτος, για να απαλλάξουμε την οικονομία μας από στρεβλώσεις και βαρίδια, για να εξασφαλίσουμε ευημερία και προοπτική για όλους τους πολίτες.

Μια σειρά από νέες νομοθεσίες πρέπει να ενισχύσουν το εποπτικό πλαίσιο σε όλους τους τομείς, το οποίο πρέπει να είναι αυστηρό και αποτελεσματικό και σίγουρα όχι γραφειοκρατικό.

Είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι σήμερα η οικονομία μας βρίσκεται στα όρια της, και οφείλουμε να συμπεριφερθούμε με ανάλογη ωριμότητα.

Χρειάζεται ακόμα να συνειδητοποιήσουμε ότι η εποχή των εύκολων και γρήγορων κερδών, έχει περάσει κι ότι στόχος όλων θα πρέπει να είναι τα μακροπρόθεσμα οφέλη και κέρδη που θα επιτευχθούν μόνο με τη μακροοικονομική σταθερότητα, τον εκσυγχρονισμό και την αναδιάρθρωση της κυπριακής οικονομίας.

Οι εμπειρίες των τελευταίων χρόνων μας δίδαξαν πολλά. Ας μην επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος. Ας δείξουμε πρώτοι το σωστό δρόμο. Γιατί αυτές τις στιγμές αναμετράμε τις ευθύνες και το χρέος μας απέναντι στην ιστορία μας, απέναντι στη πατρίδα μας, απέναντι στις νέες γενιές.
Αυτό το χρέος δεν έχουμε τη πολυτέλεια, δεν έχουμε το δικαίωμα να το αφήσουμε ανεκπλήρωτο.

Μπορούμε να τα καταφέρουμε !!!
Μπορούμε να δώσουμε προοπτική !!!
Ναι μπορούμε να φέρουμε ξανά την ελπίδα !!!

Ευχαριστώ.