Οι θάνατοι,
οι αναπηρίες και οι τραυματισμοί που οφείλονται σε τροχαίες συγκρούσεις αυξάνονται
δραματικά σε όλο τον κόσμο. Κάθε χρόνο παγκοσμίως σκοτώνονται από τροχαίες
συγκρούσεις 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι. Οι αριθμοί δείχνουν μια ταχεία αύξηση και
σύμφωνα με υπολογισμούς της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, μέχρι το 2020
αναμένεται ο αριθμός των θανάτων να ανέλθει στα 2,4 εκατομμύρια ετησίως. Τα
τροχαία δυστυχήματα αποτελούν σήμερα την 9η συχνότερη αιτία θανάτου των
ανθρώπων γενικά, και την 1η αιτία θανάτου σε παιδιά και νέους έως 25 ετών.
Η μικρή μας
πατρίδα Κύπρος κατέχει, δυστυχώς, μια θλιβερή θέση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές
χώρες όσον αφορά τον αριθμό των τροχαίων δυστυχημάτων και των ανθρώπινων
απωλειών στη Μολώχ της ασφάλτου. Έχει παρατηρηθεί ότι σχεδόν ένας στους δύο που
σκοτώνονται στους δρόμους σε τροχαία δυστυχήματα στην Κύπρο, είναι σε
κατοικημένες περιοχές. Η διαπίστωση αυτή κρούει τον κώδωνα του κίνδυνου και
βάζει σε εγρήγορση τις αρμόδιες υπηρεσίες για μείωση των θυμάτων στις πόλεις.
Ανάμεσα στις
τιτάνιες εκστρατείες για μείωση των οδικών ατυχημάτων, εντάσσεται και το
σημερινό συνέδριο που διοργανώνεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών,
με θέμα τους τρόπους μείωσης των θανατηφόρων και των μόνιμων τραυματισμών σε
κατοικημένες περιοχές.
Οφείλω πριν
απ` όλα να εξάρω την πρωτοβουλία αυτή για τη διοργάνωση της σημερινής ημερίδας,
αλλά και για τη γενικότερη πετυχημένη και ωφέλιμη εφαρμογή του προγράμματος
ROAD SAFETY PIN το οποίο ξεκίνησε το 2006 εκστρατεία επί θεμάτων που άπτονται
της οδικής ασφάλειας με σκοπό την προώθηση των βέλτιστων πρακτικών για την Οδική
Ασφάλεια, μέσα από σύγκριση, αξιολόγηση και παρουσίαση ουσιαστικών πρακτικών
στις ευρωπαϊκές χώρες. Η πρωτοβουλία και προσπάθεια αυτή ελπίζουμε να γίνει ένα
μέσο καλυτέρευσης των συνθηκών που επικρατούν στη χώρα μας με την ανάληψη και
τήρηση ουσιαστικών μέτρων και πολιτικών σε θέματα κυκλοφοριακής αγωγής, οδικής
ασφάλειας και πρόληψης των τροχαίων ατυχημάτων.
Η οδική
ασφάλεια στον Κυπριακό αστικό χώρο, αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα αφού στην
χώρα μας το 57% των οδικών ατυχημάτων με
παθόντες γίνονται στις κατοικημένες περιοχές
σε αντίθεση με το 38% στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα στις αστικές
περιοχές τα τελευταία χρόνια έχει διαφανεί ότι τα ποσοστά θανάτων των πεζών και
των δικυκλιστών ανέρχονται σε ανησυχητικά επίπεδα. Στις πόλεις, παρότι η μέση
ταχύτητα των οχημάτων είναι περίπου η μισή σε σχέση με εκείνη στους υπεραστικούς
δρόμους και δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, η μεγάλη πυκνότητα της κυκλοφορίας και
διασταυρώσεων οδηγεί σε αυξημένο αριθμό εμπλοκών και αντίστοιχα σε μεγαλύτερη
πιθανότητα πρόκλησης ατυχημάτων.
Τα τελευταία
20 χρόνια, σε όλες τις ανεπτυγμένες από άποψη οδικής ασφάλειας χώρες
καταβάλλονται συστηματικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των οδικών
συγκρούσεων στις κατοικημένες περιοχές. Στην Κύπρο, κατά καιρούς, εφαρμόζονται
διάφορα μέτρα για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στις αστικές περιοχές. Τα
μέτρα αυτά αφορούν σε επεμβάσεις στην οδική υποδομή, στην ισχυρή αστυνόμευση,
σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης. Παρότι έχουν παρατηρηθεί κάποια
θετικά αποτελέσματα, η συνολική επιρροή των μέτρων αυτών στη μείωση των οδικών
ατυχημάτων στις πόλεις της Κύπρου είναι
περιορισμένη αφού δυστυχώς ο κυπριακός λαός δεν έχει καλλιεργήσει την
κατάλληλη οδική συνείδηση.
Είναι
ξεκάθαρα επιβεβαιωμένο από τις Αστυνομικές Αρχές ότι στις πλείστες των
περιπτώσεων βασική αιτία των αυτοκινητιστικών δυστυχημάτων είναι ο ανθρώπινος
παράγοντας. Η υπερβολική ταχύτητα, η επιπόλαια και ανεύθυνη οδήγηση, η έλλειψη
αυτοσεβασμού και αλληλοσεβασμού κατά την οδήγηση είναι σημαντικοί παράγοντες,
που συμβάλλουν στην πρόκληση δυστυχημάτων με τραγικά τις περισσότερες φορές
αποτελέσματα.
Τα αποτελέσματα αυτά έχουν μεγαλύτερη ισχύ στο
αστικό περιβάλλον. Και τούτο διότι στις κατοικημένες περιοχές κυκλοφορούν
πολλοί ευάλωτοι χρήστες της οδού, δηλαδή πεζοί, μοτοσικλετιστές, ποδηλάτες,
παιδιά, ηλικιωμένοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ατυχήματα οχήματος με πεζό, η
πιθανότητα θανάτου του πεζού εκτιμάται στο 10% όταν η ταχύτητα είναι 30
χλμ./ώρα, στο 50% όταν η ταχύτητα είναι 50 χλμ./ώρα και στο 90% όταν η ταχύτητα
είναι 70 χλμ./ώρα. Ακόμη και μικρή μείωση της ταχύτητας των οχημάτων στις
αστικές περιοχές είναι δυνατόν να σώσει αρκετές ζωές.
Επιπρόσθετα
στο οδικό δίκτυο των αστικών περιοχών
στην Κύπρο παρατηρούνται πλείστα παραδείγματα πλημμελούς συντήρησης των οδών,
των οδοστρωμάτων, των πεζοδρομίων, στοιχείων φωτισμού, φύτευσης, με αποτέλεσμα
επικίνδυνες εκπλήξεις για τους οδηγούς και τους πεζούς. Παρατηρείται ακόμη
παράνομη στάθμευση στο οδικό δίκτυο και ιδιαίτερα στις συμβολές οδών με
αποτέλεσμα να μειώνεται η ορατότητα των οδηγών. Επίσης, παρατηρείται έλλειψη
ολοκληρωμένου σχεδιασμού, αλλά και αμάθειας των οδηγών μας όσον αφορά τους ποδηλάτες και τους μοτοσικλετιστές με αποτέλεσμα οι οδηγοί στις πόλεις να έρχονται συχνά
αντιμέτωποι με ένα οδικό περιβάλλον που δεν γνωρίζουν, που τελικά τους οδηγεί
σε ατυχήματα.
Η απώλεια και
άλλων ανθρώπινων ζωών στους δρόμους δεν είναι αποδεκτό ενδεχόμενο. Δεκάδες νέοι
του τόπου μας, στην πιο όμορφη, την πιο χαρούμενη και δημιουργική ηλικία,
χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στους δρόμους, όπου σβήνουν με τον πιο άδικο
τρόπο τόσα ευγενικά όνειρα και προσδοκίες.
Ο ανείπωτος πόνος των συγγενών και φίλων, αλλά και η συνεχής απώλεια ανθρώπινου
δυναμικού στον τόπο μας εξαιτίας των τροχαίων δυστυχημάτων, είναι μια ανοικτή
πληγή, την οποία όλοι μαζί καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και να επουλώσουμε.
Γι’ αυτό
επιβάλλεται συνεχής εγρήγορση και αποτελεσματικές δράσεις. Το πρόβλημα των
οδικών συγκρούσεων είναι πολυδιάστατο και πολύπλοκο. Ως εκ τούτου η
αντιμετώπιση του απαιτεί οργανωμένες και συντονισμένες προσπάθειες, από ένα
μεγάλο αριθμό κρατικών υπηρεσιών, όλων των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά
και από τον ιδιωτικό τομέα και κοινωνικούς φορείς, στη βάση ενός στρατηγικού
σχεδιασμού.
Η βελτίωση
της οδικής ασφάλειας μέσα στις κατοικημένες περιοχές αποτελεί βασική συνιστώσα
μιας ευρύτερης προσπάθειας για τη διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης κινητικότητας
στις σύγχρονες πόλεις. Πόλεις που είναι φιλικές προς όλους τους χρήστες της
οδού με ιδιαίτερη έμφαση στους ευάλωτους και ενίσχυση των εναλλακτικών τρόπων
μετακίνησης (ποδήλατο, πεζή μετακίνηση). Με ρυθμίσεις τέτοιες που εξασφαλίζουν
την ομαλή και ασφαλή συνύπαρξή τους και επιφέρουν οφέλη όχι μόνο ως προς τη
μείωση των τροχαίων ατυχημάτων αλλά και ως προς τη ποιότητα ζωής, τη μείωση της
ρύπανσης και της κυκλοφοριακής συμφόρησης και κατ’ επέκταση την υγεία.
Επί τη
ευκαιρία θέλω να επαναβεβαιώσω ότι το νομοθετικό σώμα και ιδιαίτερα η επιτροπή
Συγκοινωνιών & Έργων, έχει τη θέληση και θα προβεί στην προώθηση και ψήφιση
νέων νομοθεσιών που ρυθμίζουν την τροχαία κίνηση για τη διαμόρφωση ενός
ασφαλέστερου αστικού οδικού περιβάλλοντος. Τόσο η πολιτεία και οι φορείς της,
όσο και ο κάθε πολίτης χωριστά οφείλουν να κατανοήσουν και να συμπαρασταθούν
στη προσπάθεια αυτή, προκειμένου να φθάσουμε σε στόχους πλέον ασφαλών και κύρια
φιλικών προς τους πολίτες πόλεων.
Δεν είναι
στις προθέσεις μου να επεκταθώ στο περιεχόμενο της σημερινής συνάντησης. Αυτό
είναι έργο, για τους ειδικούς εμπειρογνώμονες και ομιλητές τους οποίους
συγχαίρω θερμά για την προθυμία τους να συμμετάσχουν σε αυτό το συνέδριο,
μοιραζόμενοι μαζί μας τις γνώσεις, τους προβληματισμούς και τις εισηγήσεις τους.
Στον αγώνα
μας για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού επιπέδου οδικής ασφάλειας έχουμε ακόμη
πολύ δρόμο μπροστά μας.
Ας μην
ξεχνάμε ότι η οδική ασφάλεια είναι βέβαια θέμα της πολιτείας, αλλά είναι και
θέμα του καθενός από εμάς. Οι προσπάθειες αυτές δεν μπορούν να αποδώσουν αν δεν
συνοδεύονται από συνολική αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών στο δρόμο.
Πρωτοβουλίες σαν και αυτή μας πάνε ένα βήμα πιο κοντά στο στόχο.
